Tràm còn gọi là cây chè đông, chè cay, smach chanlos, smach tachah (Cam puchia), cajeputier (Pháp).
Tên công nghệ Melaleuca leucadendron L.
Thuộc họ Sim Myrtaceae.
Cây tràm cho ta những vị thuốc sau đây:
- Cành non mang lá tươi hay phơi khô.
- Tinh dầu tràm thường gọi là tinh dầu bạch đàn.
- Tinh dầu tràm tinh luyện.
biểu hiện cây
Tràm
là một cây nếu như để lớn mạnh bất chợt mang thể cao tới 4 - 5m, nhưng
đều bị cắt xén thường chỉ còn là các cây bụi chừng 40 - 50cm. Trên thân
cây to lớp vỏ bong ra thành từng mảng lớn dài. Lá mọc so le, cuống màu
xanh vàng nhạt, phiến lá hình mác, trên có những gân chạy dọc theo gân
chính, khi đầu mỏng và mềm, về sau thành dày, cứng và dòn, thường là 4 -
8cm, rộng 10 - 20mm. Vì lá thường được nhân dân 1 số vùng (Vĩnh Phúc,
Phú Thọ) nấu nước uống thay chè lại mọc hoang ngòai đồng cho nên mang
tên chè đồng, vị nước uống khá cay cho cên còn sở hữu tên chè cay. Hoa
nhỏ màu trắng vàng nhạt, không cuống mọc thành bông ở đầu cành, nhưng
sau trong khoảng đầu bông hoa, cành lại mọc dài thêm và sở hữu lá tthành
ra bông hoa nằm giữa cành lá trông rất đặc biệt. Quả nang rất cứng 3
ngăn, hình tròn, tuyến phố kính 13mm, cụt ở đỉnh, đài cứng tồn tại ấp ủ
sâu vào quả. Hạt hình trứng dài khoảng 1mm.
Tên
cajeput do chữ Malaysia của tên cây cajeput hay kaiputi có nghĩa là gỗ
trắng vì cây này có màu nhạt trông xa như một rừng màu trắng.
Phân bố thu hái và chế biến
Cây
tràm mọc hoang tại khắp nơi trong nước ta trong khoảng Nam tới Bắc, phổ
thông nhất tại miền Nam mọc thành từng rừng ngút ngàn sau các rừng sú.
Tại
miền Bắc, tràm phổ thông nhất tại thức giấc Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa
Thiên Huế. Tại Nghệ An, Hà Tĩnh và vùng đồi núi thị xã Kim Anh và Đa
Phúc (Vĩnh Phúc), thị xã Phổ lặng (Thái Nguyên) cũng có 1 số ít tràm mọc
hoang.
Trước đây tràm hầu như chơi được khai thác. Thường dân
chúng chỉ hái lá và cành non về phơi khô nấu nước uống thay chè hay uống
để giúp sự tiêu hóa. Mãi đến vào khoảng năm 1990 cây tràm vùng Quảng
Bình, Quảng Trị mới đựơc khai thác để chứa tinh dầu bán nhiều trên thị
phần sở hữu tên “dầu khuynh diệp” (đúng ra là tinh dầu) vì khuynh là
nghiêng, diệp lá lá, cây tràm mang lá mọc nghiêng ko giống những cây lá
khác, từ đấy cây này có tên là bạch đàn.
Ngoài nước ta ra, tràm còn thấy mọc hoang ở Campuchia, Indonesia, Philippin, Malaysia.
>>>>xao tam phan
Công dụng và liều sử dụng
Trong
nhân dân thường tiêu dùng lá và cành non có lá để pha hay hãm hoặc sắc
sở hữu nồng độ 20g lá để trong một lít nước để uống thay nước giúp sự
tiêu hóa, chữa ho hoặc để xông. mang thể sử dụng dưới dạng ngâm rượu có
tỉ lệ 1/5 sở hữu tên cồn khuynh diệp cùng một công dụng như trên có liều
2 - 5g cồn 1 ngày.
phổ thông nhất là tinh dầu. Thường sử dụng
thuần chất để thoa bóp chữa đau nhức, thấp khớp, ho, cảm. mặc dầu tỉ lệ
xineol trong tinh dầu tràm phải chăng hơn trong tinh dầu bạch đàn giới
thiệu sau đây nhưng người ta cho rằng tinh dầu sát trùng của tinh dầu
tràm lại mạnh hơn tinh dầu bạch đàn, người to và con trẻ đều có thể tiêu
dùng tinh dầu nguyên chất để trâm bóp, người ta sở hữu thể uống tinh
dầu mang liều X (10) đến L (50) giọt nhỏ vào nước thêm tuyến phố mà
uống. mang tinh dầu tinh luyện mang thể chế thành thuốc tiêm có nồng độ 5
- 10 hoặc 20%. Ngày tiêm dưới da 1 - hai ống cất 0,10 - 0,20g tinh dầu.
Dung dịch tinh dầu tràm 5 - 10 hay 20% trong dầu còn được sử dụng với tên gometol để nhỏ mũi chống ngạt mũi.
Người ta còn dùng tinh dầu pha vào nứơc sở hữu nồng độ 2‰ để rửa các vết thương rất tốt.
(Theo những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam)
của GS. ĐỖ TẤT LỢI
