Cây xáo tam phân là một loài cây gỗ nhỏ , dạng cây leo , vỏ màu nâu vàng , thân dài trên 5m , đường kính khoảng từ 8-12cm. Thân và cành có nhiều gai nhọn; lá đơn , mép cong xuống dưới , có hình thuôn hẹp; phiến lá dày hiện diện trên xanh đậm , mặt dưới nhạt; phần gỗ của gần gụi cứng , màu vàng; phần gỗ của rễ màu đậm hơn. Các bộ phận của cây đều có tinh dầu , nhiều nhất ở rễ , mùi thơm dịu , rất ít khi ra hoa.
chỉ dẫn cách phân biệt Rễ Xáo Tam Phân thật và giả
-Rễ xáo tam phân có màu nâu xậm hay màu vàng mật ong tùy nguồn đất tại vùng được khai khẩn
-Thân rễ có xác xuất suôn hay ngoằn ngoèo tùy vào đất tại nơi khai khẩn có ít hay nhiều hơi nóng
-Rãnh trên vỏ rễ xáo tam phân cạn hoặc không có rãnh trên xớ vỏ nhung ( dành cho những cây xáo tam phân da trơn ) ,
-Nhìn mặt cắt ngang của rễ , giữa vỏ rễ và ruột rễ màu vàng trắng , không có vòng màu đen( hàng giả )
-Ruột rễ thường màu vàng hột gà hay chếnh choáng vàng tùy vùng đất ( đất đỏ hay đất pha cát )
-Xé vỏ rễ nhai trong miệng sẽ có vị hơi có mùi the đắng 1 chút( mùi thơm dễ chịu ) nhưng có hậu ngọt và sau khoảng 5-10p đầu lưỡi sẽ con trút
-Xé vỏ rễ ra hay lấy ruột rễ đối dưới ngọn lửa sẽ tỏa 1 mùi thơm rất dễ chịu giống mùi hương sữa
Thu hái: loại cây này kết cấu nhiều ở khu vực nam trung bộ ( Khánh Hòa , Phú Yên , Ninh Thuận… ) và có xác xuất tái sinh tự nhiên bằng chồi từ rễ , thường thu hái vào mùa khô.
Tính vị: vị hơi đắng có pha vị ngọt , tính bình hơi mát , mùi thơm dễ chịu , không độc , vào Tâm , Can , Tỳ , Phế , Thận , Tâm Bào.
thành phần nông dân hóa học: flavonoid , saponin , alcaoid và chủ yếu là courmarin và triterpenoid.
Công dụng xao tam phan :
- chữa trị ung thư: là vị thuốc quan yếu trong nhiều bài thuốc chữa bệnh chữa ung thư ( Nam việt dược chất gia truyền ).
- Kháng ung thư:Thử nghiệm lâm sàn xáo tam phân có hiệu quả ức chế tốt viêm gan cấp ở thử nghiệm trên chuột cống trắng.
- Điều tiết hệ miễn dịch.
- Thanh nhiệt , giải độc , tiêu thũng , tiêu viêm , kháng viêm , giảm đau.
- Tiêu đờm , tán kết , phá huyết , thông kinh.
